Ung thư gan nguyên phát - Đáng báo động căn bệnh ung thư gan

 Trên thế giới ung thư gan nguyên phát là loại bệnh ung thư gây tử vong cao thứ 3, đứng vị trí thứ 5 ở nam giới và vị trí thứ 7 ở nữ giới trong các loại ung thư thường gặp. Hơn 80% số trường hợp bệnh xuấit hiện ở châu Á và châu Phi với yếu tố nguy cơ thường gặp nhất là nhiễm viêm gan siêu vi B mạn tính từ giai đoạn trẻ nhỏ. Khác với các nước phương tây, tần suât ung thư gan nguyên phát tỉ lệ thấp hơn Việt Nam chủ yếu là do rựu bia. Còn tại Việt Nam tỉ lệ đó lại ngược lại khi người bị nhiễm viêm gan siêu vi B trong dân số khá đông(15-20%) là nguyên nhân chính gây ung thư gan nguyên phát. Lựa chọn cắt bỏ khối u là lựa chọn hàng đầu nếu như khối u còn chưa quá to và di căn tới cơ quan khác.

1. Gan là gì?

Gan nằm ở vị trí bụng dưới trên bên phải. Gan có nhiều chức năng bao gồm:

- Dự trữ glycogen (nhiên liệu cơ thể). Glycogen được tổng hợp khi chúng ta ăn đường, khi cơ thể cần gan lại phân hủy glycogen thành glucose đưa vào máu.

- Chuyển hóa chất béo và chất đạm từ thức ăn.

- Sản xuất protein cần thiết cho quá trình đông máu.

- Loại bỏ các chất độc hại khỏi cơ thể: như rượu. bia,…

- Tiết mật giúp hòa tan và hấp thu chất béo trong thức ăn.

2. Ung thư là gì?

Cơ thể được cấu thành từ hàng triệu tế bào nhỏ bé. Ung thư là bệnh ở mức độ tế bào mà chúng đều có đặc điểm chung là có cấu taọ bất thường và tăng sinh ngoài tầm kiểm soát. Có nhiều loại tế bào khác nhau tạo nên nhiều mô và cơ quan khác nhau trong cơ thể. Do đó có nhiều loại ung thư khác nhau tùy tế bào bệnh xuất phát từ cơ quan nào.

Khối u ác tính là một khối u chứa những tế bào ung thư đang tăng trưởng, nó xấm lấn vào cá mô và cơ quan lân cận gây tổn thương cho các  cơ quan này. Ngoài ra, tế bào ung thư từ khối u theo dòng máu hay bạch huyết lây truyền tới cơ quan khác. Từ đó chúng  tiếp tục tăng sinh và gọi là di căn. Những khối u thứ phát này tiếp tục phát triển và gieo rắc cho những nơi khác trên cơ thể.

Mỗi loại ung thư có mức độ nguy hiểm khác nhau, khả năng điều trị cũng khác nhau. Vì thế cần xác đinh chính xác loại ung thư, kích thước  và đã có di căn hay chưa sang tế bào khác chưa. Những thông tin này cho phép bạn có được những lựa chọn điều trị thích hợp

3.Ung thư gan nguyên phát là gì?

Ung thư gan được phân loại thành ung thư gan nguyên phát và ung thư gan thứ phát:

- Ung thư bắt nguồn tư gan gọi là ung thư gan nhuyên phát.

- Ung thư gan thứ phát là loại ung thư được bắt nguồn từ bộ phận khác trên có thể. Nhiều loại ung thư có thể di căn thành ung thư gan như ung thư dạ dày, ung thư ruột, ung thư vú. Điều trị ung thư gan thứ phát thường khác với ung thư gan nguyên phát.

Dưới đây tập trung vào chủ đề ung thư gan nguyên phát. Đặc biệt nói về ung thư tế bào gan.

Có nhiều loại ung thư gan khác nhau:

- Ung thư tế bào gan (Hepatocellular Carcinoma - HCC). Chiếm 90% các trường hợp ung thư gan nguyên phát, nó bắt nguồn từ tế bào gan thường do hậu quả xơ gan hoặc viêm gan.

- Ung thư gan dạng tầm sợi (Fibrolamellar hepatocellular carcinoma - FHCC) là loại hiếm gặp của ung thư tế bào gan. Loại này thường phát triển trên nền mô gan bình thường.

- Ung thư tế bào ống mật (Cholangiocarcinoma - CC). Đây là loại ít gặp (khoảng 5-10% trường hợp). Ung thư nguyên bào gan(Hepatolblastoma). Là một bệnh ung thư hiếm gặp ở trẻ em (chỉ khoảng 0,5-1% trường hợp).

- Ung thư gan mạch máu (Angiosarcoma). Ung thư phát triển từ tế bào mạch máu trong gan và lạ loại rất hiếm gặp.

4.Nguyên nhân ung thư gan nguyên phát

Khi một tế bào bất thường khi đó nó bắt đầu hình thành khôi ung thư mà nguyên nhân gây hiện tượng này hiện vẫn chưa được biết rõ ràng. Theo nghiên cứu đưa ra thì những tác nhân gây tổn thương hoặc thay đổi ghen trong tế bào làm cho tế bào nhân lên một cách mất kiểm soát.

Hầu hết những bệnh nhân ung thư gan có ghi nhận một hoặc vài yếu tố nguy cơ sau:

- Xơ gan: là thương tổn tiền triển chậm gây ra sẹo xơ trong nhu mô gan. Có nhiều nguyên nhân gây xơ gan nhưng thường là do uống rượu bia, chất cồn và viêm gan siêu vi C. Tuy nhiên, chỉ số ít bệnh nhân xơ gan tiến triển thành ung thư gan.

- Nhiễm viêm gan siêu vi B hoặc viêm gan siêu vi C lâu dài: tình trạng bị nhiễm là khoảng 20-30 năm sau mới xuất hiện ung thư gan.

- Ăn phải chất độc hoặc độc tố: ví dụ như aflatoxin, là chất thường bị dây nhiễm trong một số thực phẩm như đậu phộng bị mốc.

- Một số tình trạng viêm nhiễm kéo dài của đường ruột như viêm loét nhẹ nguy cơ ung thư đường mật.

- Một số bằng chứng cho thấy hút thuốc lá có thể làm tăng ung thư gan.

- Nhiễm ký sinh trùng (sán là gan): chủ yếu ở Châu Phi và Châu Á gây ung thư đương mật.

5.Các triệu chứng ung thư  gan nguyên phát

Bệnh không biểu hiện sớm ở giai đoạn đầu, có các triệu chứng đầu tiên khá mơ hồ và không đặc biệt như cảm thấy không khỏe, khó chịu, chán ăn, sụt cân, mệt mỏi. Nhiều trường hợp người bệnh ung thư gan nguyên phát đã có các triệu chứng xơ gan từ trước. Do đó, nếu đang bị xơ gan mà sức khỏe cua bạn diễn biến xấu đi khám nhanh thì có khả năng đã xuất hiện ung thư gan.

Khi ung thư gan tiến xa hơn, các triệu chứng ung thư gan có thể

- Đau bụng taị vị trí gan.

- Vàng da và niêm mạc. triệu chứng xuất hiện trước tiên ở lòng trắng của mắt sau đó vàng dần dần toàn thân. Ung thư gây tắc nghẽn ống mật  làm bilirubin không được bài tiết xuống ruột vag thấm vào máu gây ra hiện tượng vàng da.

- Ngứa toàn thân cũng là một biểu hiện ung thư gan.

- Bụng to do khối u ung thư phát triển to ra hoặc do tụ dịch trong ổ bụng gây ra bởi các rối loạn chức năng gan.

6. Cách chuẩn đoán và đánh giá ung thư gan

Tầm soát ung thư gan

Thực hiện siêu âm và xét nghiệm alpha-fetoprotein (AFP) trong máu trong 6- 12 tháng một năm được khuyến cáo cho người có nguy cơ ung thư gan.Việc phát hiện ung thư sớm thì khả năng chữa trị và điều trị thành công càng cao.

Đánh giá ban đầu

Tiến hành thực hiện một số xét nghiệm:

- Xác đinh mình có mắc bệnh ung thư gan hay không

- Đánh giá giai đoạn ung thư, xem nó ảnh hưởng tới bao nhiêu phần trăm gan và liệu đã có lan ra các cơ quan khác chưa

- Đánh giá được tình trạng chức năng gan và sức khỏe chung của bạn.

Do đó, cần thực hiện một số các xét nghiệm bao gồm

- Siêu âm, CT scan hoặc MRI . Các xét nghiệm chuẩn đoán hình ảnh này cho phép xác định chính xác vị trí và mức độ lan rộng của ung thư.

- Sinh thiết gan. Bác sĩ thực hiện lấy một mẫu mô nhỏ và quan sát dưới kính hiển vi xem các tế bào bất thường nhờ đó xác định loại ung thư.

- Xét nghiệm máu giúp đánh giá chức năng gan và tình trạng sức khỏe của bạn.

- Các xét nghiệm khác có thể được thực hiện nếu các xét nghiệm trên không đủ đễ ác định rõ ràng tình trạng bện của bạn.

6. Các lựa chọn để điều trị ung thư gan nguyên phát

Các phương pháp điều trị chính ung thư gan nguyên phát là phẫu thuật và hóa trị. Ngoài ra còn một số kĩ thuật điều trị khác cũng có khi được sử dụng.Việc lựa chọn phương pháp điều trị tùy thuộc vào yếu tố sau:

- Vị trí khối ung thư.

- Giai đoạn ung thư.

- Sức khỏe người bị bệnh, nhất là tình trạng gan.

Bạn cần thảo luận với chuyên gia về ung thư gan. Họ có thể cung cấp cho bạn về các mục tiêu diều trị. Ví dụ:

- Một số trường hợp, điều trị nhằm mục đích chữa khỏi ung thư. Cơ hội tốt nhất để ung thư gan được chữa được chuẩn đoán và điều trị ở giai đoạn sớm.

- Trường hợp ung thư gan không chữa khỏi được, điều trị nhằm mục đích kiểm soát ung thư. Nhưng phương pháp điều trị này nhằm hanm chế sự tăng trưởng và lan rộng của khối ung thư giúp bạn tránh được các triệu chứng ung thư trong một thời gian.

- Một số trường hợp điều trị nhằm mục đích giảm nhẹ triệu chứng. Như gian đoạn muộn, thuốc giảm đau giúp bạn bớt đau hoặc các phương pháp điều trị làm giảm kịch thước khối u giúp giảm nhẹ các triệu chứng do ung thư gây ra.

Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt bỏ khối ung thư là phương pháp điều trị được lựa chọn hàng đầu nhằm mục đích điều trị triệt để ung thư nếu còn thể thực được. Phẫu thuật này được thực hiện khi khối u không quá to, chưa lan rộng ra gan và phần gan còn lại sau khi cắt còn đủ để đảm nhiệm chức năng. Mô gan còn lại sẽ tái sinh bù trừ vào phần gan bị cắt sau vài tuần. Tuy nhiên, không thể thực hiện được phẫu thuật này nếu khối u khá to mà gan xơ nặng.

Ghép gan cũng là một lựa chọn điều trị triệt để tế bào ung thư hoặc nhưng chỉ phù hợp với một số ít trường hợp

Vài phẫu thuật khác đóng vai trò giảm nhẹ. Ví dụ phẫu thuật đặt đường ống đường mật khi có tắc mật do ung thư xâm lấn vào ống mật để điều trị da vàng, đặt ống dẫn lưu dịch qua thành bụng để giảm nhẹ báng bụng.

Hóa trị

Hóa trị là phương pháp sử dụng thuốc chống ung thư để diệt tế bào ung thư hoặc để ngăn chặn chúng tăng trưởng . Hóa trị không thể chữa khỏi ung thư nhưng có thể làm giảm kích thước khối u và nhờ đó làm chậm tiến triển bệnh.

Đã có nhiều loại thuốc mới đang được nghiên cứu để điều trị ung thư  gan, nó làm cản trở tế bào ung thư gan phát triển.

Các phương pháp điều trị khác

Một số phương pháp điều trị khác:

- Hủy khối u bằng chích cồn (precatuneous athanol injection - PEI). Cồn nguyên chất được chích trực tiếp vào khối u qua da dưới hướng dẫn và định vị của siêu âm. Cồn hủy u bằng cách làm mất nước trong mô, đông protein trong tế bào và ngừng cung cấp mấu nuôi u do phá hủy mạch máu trong u.

- Hủy u bằng sóng radio (Radiofrequency Ablation - RFA). Bác sỹ chọc kim qua da vào khối u. Sóng radio cường độ cao được truyền qua kim để làm nongs tế bào ung thư và tiêu diệt chúng.

- Phương pháp áp lạnh (Cryotherapy). Mốt dụng cụ nhỏ bằng kim loại chứa nitơ lỏng (cryoprobe) được áp trực tiếp vào khối u. Nhiệt độ cực lạnh của nitơ lỏng giúp tiêu diệt ung thư.

- Hóa tắc mạch ( TACE). Thuốc hóa trị được trộn với hóa chất  dầu sau đó hỗn hợp này được tiêm trực tiếp vào các nhánh động mạch cung cấp máu nuối khối ung thư. Hóa chất dầu giúp  giữ thuốc hóa trị tồn tại trong khối u lâu hơn do đó làm tăng hiệu quả điều trị ung thư.

- Xạ trị. Sử dụng chùm tia bức xạ với năng lượng cao, chiếu tập trung vào mô ung thư để tiêu diệt hoặc ngăn chặn sinh trưởng các tế bào ung thư. Xạ trị ít khi được sử dụng cho bệnh nhân ung thư gan nguyên phát ngoại trừ một số trường hợp ung thư đường mật.

Nhìn chung ung thư gan nguyên phát có tiên lượng xấu. Người mắc bệnh ung thường có sức khỏe kém hơn do có chứng xơ gan kèm theo. Chỉ có một số nhỏ bệnh nhân chữa khỏi ung thư gan khi cắt bỏ hoàn toàn được khối u hoặc dùng phương pháp cấy ghép gan.  Còn lại, điều trị chỉ để giảm tiện độ phát triển của tế bào ung thư gan.

Nhiều phương pháp điều trị ung thư đang được phát triển và nghiên cứu, với hy vọng chữa khỏi bệnh cho nhiều bệnh nhân ung thư, mang sự sống, niềm vui cho nhiều người.

 Tham Khảo: điều trị ung thư gan tại singapore lựa chọn của nhiều bệnh nhân